PROGRAMM TA' FORMAZZJONI CIOFS GĦAĊ-ĊELEBRAZZJONI TA’ TAT-800 ANNIVERSARJU MIT-TWELID TA’ SANTA ELIŻABETTA

IL-ĦAJJA TA’ SANTA ELIŻABETTA

1. IL-FAMILJA T T-TWELID TA’ SANTA ELIŻABETTA

Kull qaddis jitwieled minn familja u kultura partikulari, u dawn il-kulturi differenti li fihom insibu dawn il-ħajjiet qaddisa jgħinuna nsaħħu u nkabbru l-għarfien tagħna tal-Vanġelu universali.

L-istorja umana ta’ Santa Eliżabetta benet parti mill-ħajja qaddisa tagħha. Hi kienet minn nisel Ungeriż, fl-Ewropa tal-Lvant, bint ir-Re Indri II ta’ l-Ungerija. Hi twieldet fl-1207, kważi mitejn sena wara li l-antenati tagħha kienu aċċettaw il- Kristjanità. Wieħed minn dawn l-antenati kien ir-Re Stiefnu l-I, l-ewwel re Kristjan ta’ l-Ungerija (975-1038), li wara kien ġie dikjarat qaddis. Ibnu Emerik, (1007­1031) ukoll kien meqjus bħala qaddis.

Eliżabetta kienet ukoll minn nisel Germaniż: ommha kienet Gertrude ta’ Andechs-Meran; oħt ommha (zijitha) kienet Hedwig (1174-1243), li kienet iżżewget lil Enriku, Duka ta’ Silesia, kienet ukoll qaddisa. Minn dan naraw kemm kellha antenati qaddisin Eliżabetta u għaldaqstant kellha lil min tixbaħ.

Meta kien għad kellha erba’ snin, Eliżabetta kellha tħalli l-familja tagħha għax ġiet imwiegħda li tiżżewweġ lil Ludwig IV, li ’l quddiem kellu jkun il-Landgraf ta’ Thuringia. Dan kien għad kellu ħdax il-sena. Magħha marru wkoll, biex jakkompanjawha u f1-istess ħin jibqgħu jfakkruha fid-drawwiet u l-obbligi religjużi tagħha, żewġ qassisin, Farkasius u David.

Il-glorja ta’ Eliżabetta bħala mara qaddisa bdiet malli telqet mid-dar lejn Thuringia, fejn kellha tibqa’ mfakkra għax-xogħol li kienet tagħmel mal-foqra u batuti, u fejn irnexxielha tilħaq il-qdusija mar-raġel li Alla kien għażel għaliha, Iżda hi qatt ma nsiet l-oriġini tal-familja tagħha, u marret lura żżur l­Ungerija ftit wara li żżewġet. Hekk kif miet ir-raġel tagħha, minflok ma rritornat għand il-ġenituri tagħha, hi għażlet li tibqa’ tgħix f’dak il-pajjiż ġdid fejn kellha twettaq u ttemm dik l-għamla ta’ ħajja li benet bdiet mal-foqra.

RIFLESSIONI SPIRITWALI

Il-wegħdiet li kien għamel Alla ma’ l-Israeliti, ingħataw minn kultura umana u mill-antenati. Abraham kien ħalla art twelidu biex iwettaq il-pjan li Alla kien ħejja għalih. U talli obda, Alla għamillu din il-wegħda: “U jien nagħmlek ġens kbir, imbierkek u nkabbarlek ismek, u int tkun barka.” (Ġenesi 12,2)

Anke Eliżabetta kellha esperjenza simili, u ħajjitha saret ukoll barka għal ġenerazzjonijiet li kellhom jiġu warajha.

VANĠELU

“Ħa ħsieb Israel qaddej tiegħu, għax ftakar fil-ħniena tiegħu; bħalma wiegħed lil missirijietna, b’riżq Abraham u nislu għal dejjem.” (Luqa 1,54-55)


2. IT-TFULIJA TA’ SANTA ELIŻABETTA MAN-NOBBILTÀ TA’ THURINGIA

Eliżabetta trabbiet fil-kastell ta’ Wartburg, li kien mibni fuq għolja tħares lejn il-belt ta’ Eisenach. Hi kienet intbgħatet hemm biex tidra l-ħajja rjali flimkien mal-futur raġel tagħha Ludwig, ħutu subien u oħtu. F’dawk iż-żminijiet il-familja ta’ Ludwig kienet waħda mill­aktar sinjura u rispettata, u n-nobbiltà tagħha kienet fost l-aqwa fl-Ewropa u magħrufa mad­dinja kollha.

Iżda sa minn ċkunita, Eliżabetta kienet konxja min Alla u nġibdet b’imħabba kbira lejH. Kienet affaxxinat ruħha bil-kappella li kien hemm fil-kastell u kienet issib kull skuża, anke waqt li kienet tkun qed tilgħab, biex tmur fil-kappella u tinżel għarkobbtejha quddiem il-kurċifiss.

Minkejja li trabbiet fil-lussu u r-rikkezzi, xorta waħda għarfet id-doveri tagħha lejn i1-proxxmu. Meta kienet tirbaħ xi ħaġa waqt il-logħob, kienet tmur u taqsamha ma’ xi tfal oħra li kienu fqar. L-imħabba lejn Alla kienet dejjem tikber fiha u din wasslitha biex tagħmel sagrifiċċju għaliH. Kemm il-darba kienet titlaq mill-logħob jew miż-żfin u tmur tagħti l-kumplament tal-ħin tagħha ’l Alla. Bħala sagrifiċċju, hi ma baqgħetx tilbes dak l-ilbies sabiħ u fin. Sa miċ-ċokon tagħha, hija bdiet dak il-proċess ta’ konverżjoni u penitenza, li huma s-sisien u l-qalba tal­Kristjanità u vokazzjoni Franġiskana.

RIFLESSJONI

Il-pedament tal-futur ta’ ħajjitna jitqiegħed fit-tfulitna u fiż-żgħożijja tagħna. L-istess il­qdusija, din tibda meta nkunu tfal, għax meta nitgħallmu ngħatu lilna nfusna ’l Alla, dan ikun il-bidu ta’ proċess li jtul għal ħajjitna kollha. Kif jgħid tajjeb l-Appostlu Missierna San Pawl lir-Rumani (12, 1): “Nitlobkom ħuti, għall-ħniena ta’ Alla, offru ġisimkom b’sagrifiċċju ħaj, qaddis, jogħġob lil Alla, jiġifieri l-qima spiritwali tagħkom. Timxux max-xejra ta’ din id­dinja, iżda nbidlu skond it-tiġdid ta’ fehmietkom, biex iseħħilkom tagħrfu x’inhi r-rieda ta’ Alla, x’inhu t-tajjeb li jogħġbu, x’inhu perfett.” Matul ħajjitha, Eliżabetta dejjem fittxet li tagħti lilha nnifisha ’l Alla b’dan il-mod.

VANĠELU

“Kull min jiġi għandi u jisma’ kliemi u jagħmel dak li ngħid jien, ħa ngħidilkom lil min jixbaħ. Jixbaħ lil wieħed li ried jibni dar, ħaffer fil-fond sa ma sab il-blat, u fuqhu qiegħed is-sisien. Mbagħad għamlet xita bil-qliel, il-wied niżel b’qawwa kbira għal fuq dik id-dar, imma ma setax jheżhiżha, għax kienet mibnija tajjeb.” (Luqa 6,47-48).


3. IL-ĦAJJA MIŻŻEWĠA TA’ SANTA ELIŻABETTA

Eliżabetta fehmet li ż-żwieġ ma kienx sempliċement xi ħaġa li twassal għall-ferħan jew biex tilħaq xi milja fil-ħajja personali, iżda vokazzjoni, serja daqs li kieku xi vokazzjoni religjuża u fl-istess waqt mezz li bih kienet imsejjħa biex tilħaq il-qdusija tagħha.

L-imħabba tagħna lejn dawk li jkunu qed jgħixu madwarna, hi l-għeruq tal-għarfien tagħna għall-imħabba ġenerali u kif aħna rridu nħobbu ’l Alla. Din hija l-verità dwar l-imħabba tal­miżżewġin, u kif il-Konċilju Vatikan II jgħidilna: “Din l-imħabba li ġejja mill-għajn ta’ l-imħabba divina,” jiġifieri, għandha l-oriġini tagħha minn Alla; u jkompli jgħid il-Konċilju: “l-imħabba vera bejn il-miżżewġin tingħaqad ma’ l-imħabba ta’ Alla u hija msaħħa u mogħnija bil-qawwa feddejja ta’ Kristu” (Gaudium Et Spes, Nu 48).

Ma tantx ingħatat attenzjoni għall-ħajja miżżewġa tal-qaddisin; fil-fatt, Eliżabetta hi waħda mill-ftit qaddisin miżżewġa sa ftit snin ilu. Iż-żwieġ tagħha ma’ Ludwig IV ta’ Thuringia kier wieħed feliċi u kif għandu jkun. Hija għexet ħajjitha f’dan is-sagrament bħala mezz biex tħobb aktar ’l Alla. Skond Isentrude, li kienet waħda mill-aktar ħbieb viċin tagħha għax kienet id-dama li takkompanjha kull fejn kienet tmur, qalet li Eliżabetta u żewġha għexu s-sagrament b’mod ta’ min ifaħħru. Huma kienu jħobbu lil xulxin b’affezzjoni sabiħa, u kienu jqawwu u jgħinu lil xulxin fit-tifħir u s-servizz lejn Alla.

Huma kienu qaddisin mhux għax ma kellhomx problemi, imma għax għarfu jgħelbuhom Huma għexu f’atmosfera immorali kbira u fost ħafna tentazzjonijiet, li l-kittieba ta’ dawk iż żminijiet stqarrew b’mod apert. Però bħala koppja miżżewġa, huma kienu lesti li jevitaw dawk in-nases. L-irġiel ta’ madwar Ludwig kienu jiskantaw u jistqarru miegħu kif kien jirnexxilu jibqa’ fidil lejn martu. Hu kien iwieġeb: “Issemmuli qatt affarijiet bħal dawn. Jien għandi mara, u marbut magħha li nibqa fidil lejha.” Eliżabetta wkoll kellha tħabbat wiċċha ma’ perjodi twal ta’ separazzjoni minn ma’ żewġha, li kellu jivjaġġa spiss il-bogħod f’isem l-imperatur. Kull meta kien ikun fuq xogħol, hi kienet tirtira mill-ħajja rjali, minn dawk il-festi u xxalar biex tgħaddi aktar ħin fit-talb u b’hekk titbiegħed mid-distrazzjonijiet u tentazzjonijiet.

L-istess bħal kull mara miżżewġa, Eliżabetta kellha tibbilanċja x-xogħol ma’ l-attenzjoni ta’ uliedha, lejn ir-raġel tagħha, kif ukoll d-doveri tagħha lejn Alla.

Eliżabetta kienet konxja bl-inġustizzji li kienu jsiru b’dik il-ħajja ta’ lussu li kienet teżisti. Ix­xewqa tagħha għal ħajja aktar sempliċi, xi kull tant kienet tissarraf f’konflitti ma’ l-imħabba lejn żewġha. L-uffiċjali ta’ Ludwig kienu jeżortaw u jimplimentaw taxxi nġusti mal-poplu. Eliżabetta, minħabba l-kuxjenza li kellha, ma kienitx tiekol minn dak l-ikel li kien jiġi minn qliegħ qarrieqi u b’hekk kienet takkuża b’mod indirett dawk l-inġustizzji li kienu jsiru. Ludwig kien jirrispetta dik id-deċiżjoni tal-mara tiegħu u anke jissapportjaha, u kien iwiegħed li jirranġa dawk l-affarijiet malajr kemm jista’ jkun.

Eliżabetta għexet imħabbitha lejn il-familja bl-istess mod għall-imħabba lejn Alla, billi kemm hi kif ukoll ir-raġel tagħha baqgħu jipprattikaw il-fedeltà fiż-żwieġ, ir-rispett li kienu juru lejn xulxin, id-devozzjoni li kellhom għall-fidi u għax-xogħol ta’ kuljum. Huma t-tnejn kienu jpoġġu ’l Alla bħala ċ-ċentru tal-ħajja tagħhom. Huma jgħallmuna kif nistgħu aħna wkoll ngħixu din l-imħabba.

HUMA WETTQU KLIEM SAN PAWL:

“L-imħabba taf tistabar u tħenn; l-imħabba m’hijiex għajjura, ma tintefaħx biha nfisha, ma titkabbarx fuq l-oħrajn, ma tagħmilx dak li mhux xieraq, ma tfittixx dak li hu tagħha, xejn ma tinkorla, ma żżommx f’qalbha għad-deni, ma tifraħx bl-inġustizzja, imma tifraħ bil­verità, kollox tagħder, kollox temmen, kollox tittama, kollox tissaporti. L-imħabba ma tintemm qatt” (l Kor. 13,4-8).

4. SANTA ELIŻABETTA BĦALA OMM

Eliżabetta u r-raġel tagħha kellhom tliet it-tfal: Hermann, li kien l-eredi biex jiggverna Thuringia wara missieru, li però miet ftit wara li beda jirrenja fl-eta’ ta’ tmintax il-sena. It-tieni wild kienet Sophia, li żżewget lil Enriku, Duka ta’ Brabant. It-tielet kienet Gertrude li twieldet ftit wara li miet Ludwig, missierha. Minn qabel ma twieldet, il-ġenituri tagħha kienu ddeċidew li titrabba f’monasteru ta’ l-Oblati sabiex tingħata kollha kemm hi ’l Alla. Meta kibret bdiet tmexxi hi l-monasteru ta’ Altenberg u baqgħet meqjuma bħala qaddisa.

Eliżabetta kienet taf u emmnet li l-ulied huma rigal minn Alla, frott tal-ġuf li huwa rigal. F’dawk iż-żminijiet, id-drawwa ta’ l-Insara kienet li jieħdu t-trabi l-knisja erbgħin jum wara li jitwieldu għar-rit tal-purifikazzjoni u tberik, biex ifakkru l-vjaġġ li għamlu Maria, Gużeppi u ċ-ċkejken Ġesù lejn it-tempju f’Ġerusalemm wara li twieled. Eliżabetta wkoll għamlet hekk u marret fil-knisja ta’ Eisenach, ħafja, liebsa ħwejjeġ sempliċi u ġġorr it-tarbija tagħha f’idejha biex toffri l-frott tal-ġuf tagħha ’l Alla u b’hekk imitat lil Maria. Hemm ukoll hi ftakret f’dak il-kliem li qal Xmun fit-tempju: “U inti wkoll, sejf jinfidlek ruħek!” (Luqa 2,35). Hi kienet taf li t-tfal jaf jagħtu ferħ kif ukoll tbatija u sagrifiċċju.

Kellha wkoll tgħaddi minn esperjenza ta’ ansjetà u swied il-qalb minħabba wliedha; wara li sfat imkeċċija mill-kastell tagħha, hi sofriet minn qtigħ il-qalb meta ma kienitx taf fejn tmur toqgħod jew kif kienet sa titma’ ’l uliedha u finalment ġiet sfurzata titbiegħed minnhom sabiex setgħu ikollhom x’jieklu u jitrabbew b’saħħithom. Uliedha kienu wieħed mill-akbar sagrifiċċji li hija għamlet għal Alla.

Eliżabetta riedet li wliedha jikbru fl-imħabba t’Alla u jtuh l-ewwel post f’ħajjithom. Hi kienet stqarret li kienet tippreferi li binha jilhaq saċerdot fqir Franġiskan milli jsir imperatur. Qatt ma kellha xi prużunzjoni jew kburija b’uliedha għax kienu wlied in-nobbli u setgħu wkoll jilħqu xi rjus kbar, iżda kienet biss tagħti każ ta’ ruħhom.

SKRITTURA

“Hobb, mela, lill-Mulej, Alla tiegħek, b ‘qalbek kollha, b ‘runek kollha u b ‘sanntek kollha. Żomm f’qalbek dan il-kliem u dawn il-kmandamenti li qiegħed nagħtik illum. Tennihom ZiI uliedek, u tkellem fuqhom meta tkun f’darek, u meta tkun miexi fit-triq, u meta timtedd, u meta tqum.” (Dewteronomju 6: 5-7)

5. SANTA ELIŻABETTA TILTAQA’ MAL-PATRIJIET FRANĠISKANI

Ix-xewqa ta’ Eliżabetta biex tgħaddi ħajja aktar devota kompliet tikber dejjem fiha. Kienet irċeviet rigal li kien jikkorrispondi max-xewqat tagħha meta bejn l-1223 u 1224 kienu waslu l-ewwel missjunarji Franġiskani go Eisenach. F’dak iż-żmien Eliżabetta kellha madwar it-tmintax il-sena. Hi tat permess lil dawn is-saċerdoti biex jużaw knisja ġo Eisenach u tant saret devota lejhom illi hi stess nisġet tonka tas-suf għalihom it-tnejn.

Minn dak kollu li tgħallmet dwar il-ħajja ta’ San Franġisk u x-xogħol ta’ dawk il-patrijiet li kienu jmorru jduru ħafjin u jittallbu mad-dinja kollha, wisq probabbli ħalla mpatt enormi fuqha, għax meta kienet tkun mad-dami li kienu jikkumpanjawha, hi kienet tgeżwer magħha biċċa drapp diżutli u biċċa oħra ma’ rasha u tgħid: “Hekk nibda nmur nimxi meta nmur nittallab u nuri ruħi li ninsab fil-miżerja għall-imħabba t’Alla.” Din kienet aktar minn xewqa: biex twettaqha f’dak il-mument kien impossibbli minħabba li kellha l-familja tagħha. Wieħed minn dawk il-patrijiet Franġiskani, Patri Rodeger, sar id-direttur spiritwali ta’ Eliżabetta. Hu ħeġġiġha biex tippriserva l-kastita’, l-umilta’ u l-paċenzja, u sabiex tisgħar fit-talb u twettaq għemejjel ta’ ħniena.

Forsi dawn il-patrijiet kienu jafu dwar il-Fraternitajiet Penitenzjali li kien hemm fl-Italja u kienu midħla tal­Memoriale Propositi (l-ewwel Regola ta’ San Franġisk għat-Terzjarji), kif ukoll l-ewwel ittra ta’ San Franġisk lill-aħwa tal­penitenza. Aħna ma nafhux jekk Eliżabetta osservatx jew le din ir-regola; li huwa ċert iżda, hu li aktar tard hi pprofessat bħala Penitenti. Jista’ jkun li osservat ir-regola b’mod informali. Pero’ żgur li fil-qigħ nett ta’ qalbha kien hemm dik l-istess imħabba li San Franġisk kellu għall-umiltà u l-faqar.

RIFLESSIONI SPIRITWALI

Li nagħarfu li l-vokazzjoni tagħna u t-triq li rridu ngħaddu minnha huwa proċess tul ħajjitna kollha. Ħafna drabi, meta niltaqgħu ma’ persuni li jkunu qed jgħixu xi vokazzjoni, jgħinna ħafna. Meta ltaqgħet mal-Patrijiet Franġiskani, Eliżabetta saret taf bil-ħajja u t-tagħlim ta’ San Franġisk u li għenha tagħraf il-mixja tagħha f’ħajjitha. Minn hemm ’il quddiem, hi għamlet l-għalmu tagħha kollu biex timxi wara dak it-tagħlim.

Eliżabetta, mhux biss tgħallmet mingħand il-Franġiskani; hi tagħtom l-għajnuna li kellhom bżonn, kemm dik personali kif ukoll fil-ministeru tagħhom. Din it-tip la’ għajnuna u mħabba lejn xulxin għandu jkun ta’ eżempju għalina fir-relazzjoni li jkollna mal-Patrijiet.

VANGELU

“Ħenjin il-foqra fl-ispirlu, għax tagħhom hija s-Saltna tas-Smewwiet” (Mt. 5,3).

6. IL-KUXJENZA LI KELLHA U S-SENS TA’ ĠUSTIZZJA

Eliżabetta kienet mgħallma mill-konfessur tagħha, Conrad ta’ Marburg, biex dejjem timxi skond il-kuxjenza tagħha. Dan hi għamlitu meta rrifjutat tiekol dak l-ikel li kien ipprovdut lilhom mill­għelieqi ta’ żewgħa u li kienu ttiehdu b’mod inġust mingħand bdiewa foqra.

Hi kienet taf li l-foqra ma riedhux biss mingħandha l-kompassjoni tagħha, imma ġustizzja wkoll. Dan is-sens ta’ ġustizzja, kellu, aktar il-quddiem iwassalha, wara li tkeċċiet mill-kastell u l-artijiet tar-raġel tagħha, biex tirrifjuta li tkun sostnuta minn ħu żewgħa li kien qed jiggverna Thuringia wara li sfat armla. Skond Irmingard (li kienet id-damiġella tagħha), dan hi għamlitu għax ma rieditx tirċievi l-għejxien tagħha minn fuq dar il-foqra, kif kien dejjem isir f’dawn iż-żminijiet.

Eliżabetta dejjem ippruvat tagħmel ħilitha kollha biex tippreserva d-dinjità tan-nies foqra li kienet tiltaqa’ magħhom. Peress li kienet taf illi ħafna drabi, kull meta kien imut xi ħadd fqir ma kienx jitkeffen, hi kienet tipprovdi drapp fin u xieraq u anke tkeffen il-mejtin foqra hi stess.

Fehmet ukoll li d-dritt tax-xogħol huwa wieħed mill-aktar elementi li jgħolli d-dinjità umana. Meta fis-sena 1226 kien hemm ġuħ kbir f’Thuringia, hi rat li l-foqra mhux biss kienu jiġu mitmuma, imma li jkollhom x’jilbsu u l-għodda xierqa ħalli jkunu jistgħu jaħdmu u jippreparaw għall-prodotti agrikoli tagħhom.

F’dawk iż-żminijiet, kemm in-nisa tqal, kif ukoll it-trabi tagħhom, kienu jkunu mgħedda mill­faqar, kif, wara kollox anke llum naraw f’pajjiżi foqra, speċjalment fl-Afrika. Eliżabetta benet tieħu ħsieb u tara li n-nisa’ tqal ben ikollhom x’jieklu biżżejjed. Mhux hekk biss, imma kienet ukoll tgħinhom finanzjarjament sabiex ikunu jistgħu jmantnu l-familji tagħhom.

RIFLESSJONI SPIRITWALI

Eliżabetta benet tara li kull min kien fqir, marid jew xi persuna emarġinata kien ħolqien t’Alla, kif
ukoll ħu jew oħt Kristu. Minħabba f’hekk, kull persuna umana kienet prezzjuża għaliha. Kull fqir, marid jew ħandikappat, kienet persuna ta’ dinjità unika, inklużi wkoll dawk it-trabi mhux imwielda. Kif jgħid San Ġakbu: “Isimgħu, ħuti egħżież: mhux Alla kien għażel lill-foqra fid-dinja biex jistagħnew fil-fidi u jsiru werrieta tas-Saltna li hu wiegħed lil dawk li jħobbuH? Imma intom lill-fqir inqastuh mill-ġieħ. M’humiex il-għonja li jaħqrukhom?” (Ġakbu 2, 5-6). Hemm bżonn li l-kultura ta’ żminijietna tagħraf tifhem aktar din il-verità.

L-għarfien tad-dinjità umana jġiegħelna naġixxu mhux b’karità u b’kompassjoni għal min hu sfortunat, iżda biex nippreservaw id-drittijiet umani u nisguraw li ssir ġustizzja xierqa ma’ dawn il-persuni. Santa Eliżabetta kienet ta’ eżempju għalina f’dan kollu.

7. SANTA ELIŻABETTA U L-FQAR

Eliżabetta kienet tgħix ta’ sinjura ġo kastell, però xorta waħda kienet tagħti każ ta’ kull ma kien għaddej mis-swar il-barra. Kienet konxja mill-miżerji umani li kienu jeżistu. Hi kienet toħroġ u tiltaqa’ mal-foqra u bis-saħħa t’hekk inbidlet hi!

San Franġisk, fit-testment tiegħu qal li l-bidu tal-konverżjoni tiegħu kien meta ltaqa’ mall-lebbrużi. Fihom huwa ra t-tbatija ta’ Kristu. Eliżabetta wkoll rat lil Kristu fil-lebbrużi u skond leġġenda, darba waħda kienet daħħlet il-wieħed lebbruż fl-istess sodda tagħha u meta żewġha ħares lejn is-sodda, huwa ra ’l Kristu msallab hemm. Eliżabetta kienet iddur bil-lebbrużi billi taħslilhom saqajhom, tikkunslahom u anke tgħinhom finanzjarment.

Fl-1226, meta żewġha mar l-Italja, waqa’ ġuħ kbir fil-Ġermanja. Eliżabetta temgħet il-foqra kollha billi qasmitilhom il-qamħ li kien hemm merfugħ fl­imħażen ta’ żewġha. Saħansitra kienet tqassam mill-istess ikel li kien ikollha hi.

Eliżabetta bniet sptar għal foqra ġewwa Wartburg u kienet iddur bil-morda, anke ma’ dawk fost l-għar każi ta’ mard. Qatt ma qatgħet qalba mill-kruha tal-mard jew mill-intiena li kienet toħroġ minn dawk l-imsejkna. Tant kienet qalba tajba u tħenn illi t-tfal il-foqra kienu jmorru jiġru lejha u jsejħula “Ma”.

RIFLESSJONI

Meta niltaqgħu ma’ min hu fqir, irridu naraw lil Kristu fih, speċjalment fit-tbatijiet tagħhom. Irridu nagħtuhom dik l-attenzjoni u l-imħabba personali bħalma kieku nagħtuha ’l Kristu, għax huma wkoll ħutu. Il-laqgħa tagħna mal-foqra u ma’ min qiegħed ibati irid ibiddilna wkoll, billi nitgħallmu nagħmlu sagrifiċċju għal ħaddieħor u ngħixu ħajja aktar sempliċi.

VANĠELU

“Għax jien kont bil-ġuħ u tmajtuni, kont bil-għatx u sqejtuni, kont barrani u lqajtuni, kont għeri u libbistuni, kont marid u ġejtu tarawni, kont fil-ħabs u ġejtu żżuruni. Tassew ngħidilkom, kull ma għamiltu ma’ wieħed mill-iżgħar fost dawn ħuti, għamiltuh miegħi” (Mt. 25,35-36.40).

8. SANTA ELIŻABETTA BĦALA ARMLA

Ludoviku, ir-raġel ta’ Eliżabetta, kien ilu li ppjana biex imur għall-kruċjata ma’ l-imperatur Federiku II sabiex jeħilsu l-Art Imqaddsa minn idejn il­Musulmani. Għaldaqstant, f’Ġunju tal-1227 beda bil-vjaġġ tiegħu lejn l-Italja minn fejn kellu jaqbad xini li jieħdu fl-art qaddisa. Eliżabetta tant sabitha bi tqila li kellha tinfired minnhu, li marret miegħu sa tarf it-territorju tagħhom. F’dak iż-żmien kellha sitt xhur tqala bit-tielet tarbija.

Waqt li Ludoviku kien qiegħed Otranto, fl-Italja t’isfel, jistenna biex jimbarka xini li kellu jwasslu fl-Art Imqaddsa, faqqgħet epidemija serja fil-kamp tal­kruċjati u minħabba f’hekk huwa miet fil-11 ta’ Settembru 1227. L-aħbar tal-mewt tiegħu waslet għand Eliżabetta ftit wara li twieldet it-tarbija tagħha Gertrude. Hekk kif semgħet bil-mewt ta’ żewgħa hija qalet: “La huwa miet, id-dinja u dak kollu li hemm sabih fiha issa miet għalija!”

Ftit xhur wara wasal lura għandha l-katavru ta’ żewgħa u hi laqgħetu bħala sagrifiċċju għal Alla u talbet hekk: “Mulej, nirringrazzjak talli fil-ħniena kbira tiegħek għaraft tikkunslani b’dan il-ġisem mejjet ta’ żewġhi li jiena tant xtaqt li nerġa’ nara. Int taf kemm kienet kbira imħabbti lejh, u ma
jiddispjaċinix bis-sagrifiċċju li għamilna meta nfridna bl-iskop nobbli li tinħeles l-Art Imqaddsa. Kieku nista’, lesta li nagħti d-dinja kollha għalih u nmorru nittalbu jlimkien tul ħajjitna kollha. Għalhekk, nitolbok tkun xhud tiegħi x’ħin nistqarr li ma rridx nifdi ħajtu, anke jekk tiswa biss xahra waħda, jekk din tkun kontra l-volontà tiegħek. Issa mela, nirrakkomanda lili nnifsi u ’l ruħu fil-grazzja tiegħek. Tkun magħmula dejjem il-volontà tiegħek.”

Eliżabetta kienet temmen li s-sagrifiċċji tagħna lil Alla għandna nagħmluhom minn jeddna u b’qalbna kollha. Kienet tgħid hekk: “Agħtu lil Mulej dak li għandkhom b’qalbkom kollha” u kienet ittenni dak il-kliem ta’ Ġob 1,21 “Il-Mulej tani, il-Mulej ħadli; ikun imbierek isem il-Mulej.”

VANĠELU

“Heniin l-imnikkta, għax huma jkunu mfarrġa” (Mt. 5,4).

9. ELIŻABETTA MKEĊĊIJA MILL-PALAZZ

Eliżabetta ma damitx wisq biex tgħaddi minn esperjenza kera ta’ bidla radikali fil-ħajja tagħha. Kif qalet sew Isetrude, li kienet xhud waqt il-proċess tal-kanonizzazzjoni: “Wara l-mewt ta’ żewġha, Eliżabetta sfat imkeċċija mill-kastell u ġiet imċaħħda minn kull ma kellha minn xi wħud mill-ħbieb ta’ żewġha”. Għalkemm ir-raġuni għal dan qatt ma saret magħrufa, wisq propabbli dik il-persekuzzjoni seħħet bħala tpattijja għal dak li Eliżabetta kienet għamlet meta qassmet ħafna mill-ikel li kien inġabar mill-uffiċjali ta’ żewġha mingħand il-bdiewa. B’dak l-għemil tagħha kienet qed takkużahom b’serq u korruzzjoni. Ta’ dan l-għaġir, in-nobbiltà kollha ta’ Thuringia kienet ikkritikatha hafna. F’dak il­kumplott, wisq propabbli kien involut ukoll ħu żewġha li ħa l-poter f’idejh wara li miet Ludoviku.

Ħafna mill-istoriċi ma qablux li Eliżabetta tkeċċiet b’mod fiżiku mill-kastell, xi whud minnhom interpretaw il-fatt li telqet għax ħassitha moralment obligata tagħmel hekk għax mingħajr dħul mir-renti li kellu r-raġel tagħha, kienet tkun imġielha tiekol minn dak l-ikel projbit u allura għażlet li tħalli l-kastell. Meta telqet, qattgħet l-ewwel lejl f’kamra fejn kienu jahżnu l-ikel tal-qżieqeż. Ħadd ma taha kenn għax beżgħu mill-uffiċjali li kellu żewġha. Fl-aħħar hija sabet dar fqira u kellha s-sofri l-privatezza, l-insulti, żuffjett u persekuzzjoni minn dawk ta’ l-istess klassi tagħha, iżda hi qatt ma waqgħet fi ħsibijiet ta’ tpattijja. Għalkemm kienet għaddejja minn perjodu ta’ inċertezza u biża’, hi dejjem afdat f’Alla.

Darba fost l-oħrajn, waħda mara li kienet għamlet karita’ magħha, waqqgħetha fit-tajn, però Eliżabetta qamet tidħaq u farfret ħwejjġitha. Kien f’dan iż-żmien meta kellha viżjoni ta’ Kristu li deher qiegħed jistedinha biex timxi warajH. Hi wieġbet: “Mela Mulej, int trid li tkun miegħi u jien irrid li nkun miegħek u ma rrid qatt li ninfired minnek.”

RIFLESSJONI SPIRITWALI

Eliżabetta mxiet fuq il-passi ta’ Ġesù billi raddet lura t-tajjeb għall-ħażin li rċeviet. “Imma lilkom, li qegħdin tisimgħuni, ngħidilkom: Ħobbu l-egħdewwa tagħkom, agħmlu l-ġid lil min jobgħodkom, bierku lil min jisħetkom, itolbu għal min iżeblaħkom” (Luqa 6,27-28).

Kienet l-esperjenza tas-sofferenza li ressqet lil Eliżabetta lejn Kristu u biex qasmet it­tbatijiet tiegħu. L-esperjenza personali tal-faqar wasslitha biex tifhem aktar il-povertà bħala mezz li tkun tiddipendi minn Alla u mill-proxxmu.

VANĠELU

“Ħenjin dawk li huma ppersegwitati minħabba s-sewwa, għax tagħhom hija s­Saltna tas-Smewwiet” (Mt. 5,10).

10. ĦAJJA TA’ PENITENZA U TALB

Sakemm kien għadu ħaj żewġha, Eliżabetta ħalfet li tippersevera f’dik l-għamla ta’ ħajja li kieku kellha tgħix aktar minnhu, iżda meta miet, hi rrinunzjat għal kollox. Nhar il-Ġimgħa l-Kbira tal-24 ta’ Marzu 1228, hi poġġiet idejha fuq l-altar tal-kappella tal-Franġiskani Minuri ġo Eisenach u rrinunzjat għar-rikkezzi tad-dinja, għar-rieda tagħha u għal dak kollu li l-Mulej Alla jridna nċedu fil-Vanġelu. Wara ftit xhur, hi libset libsa fqira u pprofessat bħala Penitenti f’Marburg u dan għamlitu fil-presenza tal-patrijiet Franġiskani. Id­damiġelli tagħha Guda u Isentrude, ipprofessaw magħha wkoll flimkien ma’ żewġ nisa’ fqar oħra. Huma l-ħamsa għexu ħajja ta’ penitenza flimkien.

Il-Papa Girgor IX li kkanonizza lil Eliżabetta, kiteb hekk: “Hi libset il-libsa reliġjuża li ma fallitx minnha sa l-aħħar ta’ ħajjitha, biex tiċċelebra fiha nnifisha l-misteru tal-Passjoni ta’ Sidna Ġesù Kristu”.

Eliżabetta kienet issa tista’ twettaq xewqitha li tgħix fil-faqar. Tant kienet tħobb il-faqar komplet li kienet stqarret mal-konfessur Franġiskan tagħha Fra. Gerard, li xtaqet tgħix ħajjitha bħall-lebrużi, tiddependi biss mill-karità.

Eliżabetta kienet devota għall-ħajja attiva ta’ karità u kompassjoni, iżda kienet ukoll devota għall-ħajja ta’ talb. Il-konfessur tagħha qal: “Minkejja dan ix-xogħol attiv kollu, nistqarr quddiem Alla, illi rari rajt mara kontemplattiva bħal din. Ġieli xi rġiel u nisa’ reliġjużi kienu spiss jarawha ġejja lura mit-talb sigriet tagħha b’wiċċha jixgħel, qisu minn għajnejha kienu ħerġin raġġi tax-xemx”.

RIFLESSJONI SPIRITWALI

Il-veru sens ta’ ħajja penitenzjali huwa li wieħed jirrikorri lejn Alla. B’hekk niċħdu l-ħajja ta’ qabel, dik ta’ egoiżmu u mmutu biex ngħixu ħajja ġdida m’Alla. Eliżabetta qabdet din il-ħajja ta’ penitenza b’mod serju u fittxet li tmut kompletament biex tgħix għal Alla. Dan għamlitu filwaqt li baqgħet tgħix fid-dinja u mhux maqfula f’xi monasteru. Għalhekk il­ħajja tad-dinja m’għandhiex toqtol il-ħajja ta’ talb. Fil-fatt, hu meħtieġ li nitolbu kontinwament biex inżommu r-relazzjoni tajba m’Alla u dan speċjalment meta nkunu ffaċċati b’distrazzjonijiet tad-dinja. Eliżabetta turina li t-talb u l-kontemplazzjoni huma verament possibbli filwaqt li aħna nkunu għaddejjin bil-ħajja attiva tagħna.

VANĠELU

“Jekk xi ħadd irid jiġi warajja, għandu jiċħad lilu nnifsu, jerfa’ salibu kuljum u jimxi warajja” (Luqa 9,23).

11. IL-KARITÀ TA’ ELIŻABETTA U L-ISPTAR TAGĦHA ĠEWWA MARBURG

Wara li Eliżabetta rċeviet kumpens mill-ġid li kellu żewġha, hi użat dan biex bniet sptar għall-foqra f’Marburg u li ddedikatu lil San Franġisk ta’ Assisi. Il-Papa Girgor IX bgħatilha relikwja tad-demm mill-istigmata ta’ sider San Franġisk biex titpoġġa fil­kappella ta’ l-isptar u fejn ingħatat ukoll indulġenza. Hekk kif tlesta l-isptar, hi sabet gurnata biex tqassam lill-foqra dak li kien baqalha u dan għamlitu fil-bitħa ta’ l-isptar stess. Kif qassmet kollox, qabbdet ħuġġieġa kbira u qassmet il-hobż lin-nies foqra u ħadet ħsieb ukoll li taħsel saqajhom u tidlikhom biż-żejt. In-nies il-foqra, hekk kif ħassewhom aħjar, kemm fiżikament kif ukoll spiritwalment, bdew ikantaw. Eliżabetta qalet lill-ħbiebha: “Qed taraw, għidtilkom jien li hemm bżonn li nagħmlu n-nies kuntenti” u ferħet magħhom. Hi riedet tneħħi dawk il-barrieri soċjali li kienu jeżistu bejn is-sinjuri u l-foqra.

Min hemm il-quddiem ingħatat kollha kemm hi għas-servizz tal-fqar. Kienet taħsel il­morda u tpoġġihom fis-sodda, kienet timmedika l-feriti tagħhom u tlestilhom il-mediċini. Kienet tilgħab mat-tfal żgħar, inkluża waħda tifla żgħira li kienet lebbruża. Kienet ukoll tieħu ħsieb dawk in-nisa’ foqra tqal u t-tfal tagħhom. Kienet taqla’ xi ħaġa tal-flus għaliha u għal dawk li kienu jgħixu magħha billi kienet taħdem is-suf.

Kellha libsa fqira, kollha rqajja u miżjuda fit-tul b’lewn ieħor. Kienet tgħid lil seħbitha Irmingard: “ll-ħajja tas-sorijiet fid-dinja hi l-aktar waħda disprezzata u li kieku kien hemm ħajja għar minn hekk, kont nagħżel lilha”. Kienet taf li s-sinjuri saru jiddisprezzawha, iżda ħassitha ferħana għax kienet qed isservi lill- foqra.

VANĠELU

“Jekk trid tkun perfett, mur, biegħ il-ġid li għandek, agħtih lill-foqra, u jkollok teżor fis­sema; imbagħad ejja u imxi warajja” (Mt. 19,21)

12. IL-MARD U L-MEWT TA’ SANTA ELIŻABETTA

Matul l-aħħar tliet snin tal-ħajja tagħha, Eliżabetta kienet tkun marida spiss, però xorta waħda ma kienitx taqta’ qalbha u baqgħet għaddejja fis-servizz li kienet iddedikata fih. Anke meta kienet sfurzata biex tinxteħet fis-sodda, kienet tħejji s-suf għall-insiġ.

Meta mardet, Eliżabetta indunat li kienet qed toqrob lejn il-mewt, avolja kellha biss 24 sena, b’dana kollu hi aċċettat din is-sitwazzjoni bħala l-volontà t’Alla li kien ħejja għaliha. Dawk ix-xhieda li kienu preżenti matul l-aħħar marda tagħha, stqarrew li “Eliżabetta baqgħet ferħana u assorbita fil-qiegħ ta’ qalbha fit-talb.” Meta xi kultant kien jinżel xi għasfur u jpoġġi fuq ħoġor it­tieqa ta’ kamritha, hi kienet tibda tkanta għat-tisfir tiegħu.

Hekk kif indunat li kienet waslet biex tmut, hi qalet lill-konfessur tagħha Korradu li riedet timmedita t-tmiem ta’ ħajjitha u l-ħaqq sever wara mewtha mill-Imħallef Omnipotenti għax riedet tkun lesta biex tagħti kont ta’ ħajjitha kollha. Hi mietet fis-17 ta’ Novembru tal-1231.

RIFLESSJONI SPIRITWALI

Eliżabetta tgħallimna kif għandna nħejju ruħna għall-mewt u dan mhux b’niket, imma b’ferħ għax nafu li nkunu sa ningħaqdu m’Alla. Matul l-erba’ u għoxrin sena ta’ ħajjitha, Eliżabetta rnexxielha twettaq ħafna aktar minn dawk li jgħixu tmenin sena jew aktar! Meta aħna nimitawha, huwa mportanti li nkunu lesti biex nagħtu kont ta’ ħajjitna lil Alla għax ma nafux meta sa nidrhu quddiemu għall-ġudizzju u għaldaqstant għandna nkunu ppreparati biex isibna lesti.

VANĠELU

“Qallu s-sinjur, sewwa qaddej tajjeb u fidil; int kont fidil fil-ftit u jien sa nafdak fuq ħafna; idħol fil-hena ta’ sidek.” (Mt. 25,21)